Stigmatizacija jekhe minoritateako – Si chaches?O sichiardo savo rodelas pala rasismo, o Mark Terkessidis, phenel kado pe angluni rig leske lileski “Psyhologie des Rassismus” (Terkessidis, Mark: Psyhologie des Rassismus Opladen/Wiesbaden 1998, p.9.):„Na but vrama maj anglal, varekon akhardas ke muro vudar kade kal deshuduj chasuri. Shundem jekh dzuvlikano glaso pa intercom. Sar voj chi vorbilas mishto niamciska, me chi birisardem te xacharav pa soste dzal. Thaj pala kodo deman gindo ke voj romni si, thaj adzukerel te bikinel mange varesavo gunoj. Man sighiaravas thaj chi lasa chi kamlem te dav duma vaj te putrav o udar. Pushlem lan inke jekh var so voj kamel. Akana das duma na kade xoliariko sar e angluni data, thaj me xachardem ke voj sas ingiarel manro/xabe ande jekh ofiso/biuro ko andluno kato/etadzo ale chi reslas khanikas kothe. Anda kodo pushlas man te mukhav lan andre, thaj kade te mukhel o xabe opre. Mure nachache ginduri kerde man te ladzav thaj puterdem lake o vudar.“ Kathar kasave ginduri aven? Arakhas amen lenca? Pe soste trebul amen? Kadala si puchimata kaj nashti kade lokhes te des parpale, thaj kadala puchimata achile inke ande manushikani historija. Si e farba lenge morchiaki vaj lengi muzika? E maj but anda manusha akharel len Gypsie”, ale von akharen pes Sinti vaj Roma. Si but historii pala kadala manusha, ale kon eksaktno dzanel pa lengo trajo, pa lende, thaj xarnes, pa lengi kultura? Thaj chi e rpdimatenge lila vaj e enciclopedie chi birin te den precisno parpale. Ando than kadalesko, e lila kaj den duma pa e origini badale manushenge si maj buti var superficilano/ feri opral phenen, naj detaliichno, jekh phenel varesar e aver aver varesar, thaj xamime nachache gindonca. O Holokaust sas jekh katastrofa anda e Roma thaj Sinturi. Kado baro bilachipe si prave bisterdo e averendar, sar e media phenel feri pa Dzidovuri. Kado insensibiliteto thaj bisteripe si simbolichno e Romene thaj e Sintonie sar von sas but nasulipe thaj pharipe te nakhaven. Verekon chi biril dosta te phenel ande vorbi vaj ande slike/fotki kodo anda soste von sas te nakhen. E diskriminacija lontra kadale manushenge chi sas feri de shela bershenge, voj si ferikaj ages. E manusha chi arakhen pes e nachache gindonca, thaj e individualuri shoha chi gindin racionalno pa lende. E Hannah Vogt si kontra e stigatizaciaki kaj si ke maj but thaj maj but manusha, thaj specialno kana naj chi soski kauza kodoleske. Von sikaven varesavi dispozicija ande lengo kharaktero, savi shaj te avel ignorime aba shoha mukhli. E diskriminacija si ke niveluri e societateako, katar o kherutnipen dzi ke politica thaj legislacija/zakono. Kana chi zumavela pes te sichiaren pes e e aver manusha naj shajpe te keren e manushen te xacharen o komuniteto thaj o kulturalno indentiteto e Romengo thaj e Sintongo. Von si rig anda amro societeto thaj rig anda amari demokracija.
- ASIN : B08BDZ5HJN
- Herausgeber : Independently published (15. Juni 2020)
- Sprache : Rätoromanisch
- Taschenbuch : 45 Seiten
- ISBN-13 : 979-8654255549
- Abmessungen : 21.59 x 0.28 x 27.94 cm
Kinen
